AUC Philosophica et Historica (Acta Universitatis Carolinae Philosophica et Historica) is a multidisciplinary academic journal focused on the humanities with more than 50 years of tradition.
The journal is indexed in CEEOL, DOAJ, and EBSCO.
AUC PHILOSOPHICA ET HISTORICA, Vol 2019 No 1 (2019), 171–184
Zaszczepianie chrześcijaństwa w krajach zachodniosłowiańskich w świetle Kroniki Thietmara (w zarysie). W kręgu myśli misjologicznej i historiologicznej doby Ludolfingów
[Inoculation of Christianity in the West Slavic Land from the Thietmar’s Chronicle’s Point of View (in Outline): in the Circle of Missionary and Historiographical Mind in the Period of Ludolfings]
Stanisław Rosik
DOI: https://doi.org/10.14712/24647055.2019.10
published online: 20. 03. 2020
abstract
The author evaluates the information the Thietmar’s Chronicle provides about the ongoing Christianization of the Slavic people at the turn of the first and second millennium. It summarises the terms and views of the chronicler, especially the view of the collective Christianization of the whole peoples. The article especially analyses Thietmar’s view on the cases stressing the relations and transformations of the pre-christian (or non-christian) beliefs to the spreading Christianity. It seems that the key factor in perceiving certain people as Christians was for the chronicler the religion of their elites and working church administrative. Important role is dedicated to the bishops – colleagues of the writer Thietmar – who were responsible for the missionary efforts between the Slavs. Their work is at the focus point of the narrative.
keywords: Thietmar’s Chronicle; Christianization; mission; paganism; Poland; Bohemia; Slavs
references (29)
1. Źródła
2. Biblia Sacra juxta Vulgatam Clementinam. Editio electronica, wyd. Michaele TVVEEDALE. London 2005.
3. Gregorii I papae Registrum epistolarum. Libri VIII–XIV, wyd. Ludwig HARTMANN (MGH Epistolae. Vol. 2). Berlin 1899.
4. Helmoldi presbyteri bozoviensis Chronica Slavorum, wyd. Bernhard SCHMEIDLER (MGH Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum separatim editi. Vol. 32). Hannover 1937.
5. Kronika Thietmara, tekst łaciński i polski, tłum., wstęp i komentarz Marian Zygmunt JEDLICKI. Poznań 1953.
6. Ottonian Germany: the Chronicon of Thietmar of Merseburg, tłum. David A. WARNER. Manchester/New York 2001.
7. Thietmari Merseburgensis Episcopi Chronicon, wyd. Werner TRILLMICH. Darmstadt 1992.
8. Wiponis Gesta Chuonradi II imperatoris, wyd. Harry BRESSLAU (MGH Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum separatim editi. Vol. 61). Hannover/Leipzig 1915.
9. Literatura
10. Jerzy BANASZKIEWICZ, Dąbrówka "christianissima" i Mieszko poganin (Thietmar, IV 55-56; Gall, I 5-6), w: Nihil superfluum esse: prace z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, red. Józef Dobosz - Jerzy Strzelczyk. Poznań 2000, s. 85-93.
11. Jacek BANASZKIEWICZ, Źródło Głomacz i jego rajska okolica, w: Viae historicae: księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Lechowi A. Tyszkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Mateusz Goliński - Stanisław Rosik. Wrocław 2001, s. 407-414.
12. Dorothea FORSTNER, Świat symboliki chrześcijańskiej. Warszawa 1990.
13. Karol KOLLINGER, Polityka wschodnia Bolesława Chrobrego. Wrocław 2013.
14. Zofia KOSSAK-SZCZUCKA, Troja Północy. Warszawa 1986.
15. Helmut LIPPELT, Thietmar von Merseburg: Reichsbischof und Chronist. Köln/Wien 1973.
16. The long formation of the Region Silesia (c. 1000-1526), red. Przemysław Wiszewski. Wrocław 2013.
17. Roman MICHAŁOWSKI, Zjazd gnieźnieński: religijne przesłanki powstania arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. Wrocław 2005.
18. Wojciech MROZOWICZ, Początki kultury pisma na Słowiańszczyźnie zachodniej, w: Słowiańszczyzna w tworzeniu Europy (X-XIII/XIV w), red. Stanisław Rosik. Wrocław 2008, s. 29-42.
19. Marian RECHOWICZ, Chrzest Polski a katolicka teologia misyjna we wczesnym średniowieczu, w: Ruch Biblijny i Liturgiczny 19 (1966), s. 67-74. CrossRef
20. Stanisław ROSIK, Chrystianizacja Połabia i Pomorza (X-XII w.): zarys procesu oraz strategii i praktyki misyjnej. Część I, w: Historia Slavorum Occidentis. Czasopismo Historyczne, 14/3 (2017), s. 68-88. CrossRef
21. Stanisław ROSIK, Conversio gentis Pomeranorum: studium świadectwa o wydarzeniu (XII wiek). Wrocław 2010.
22. Stanisław ROSIK, Interpretacja chrześcijańska religii pogańskich Słowian w świetle kronik niemieckich XI-XII wieku (Thietmar, Adam z Bremy, Helmold). Wrocław 2000.
23. Stanisław ROSIK, Sponsae Christi oraz dii manu facti w Kronice Thietmara: elementy konwencji dziejopisarskiej w służbie historiologii, w: Viae historicae, red. Goliński, Mateusz - Rosik, Stanisław. Wrocław 2001, s. 415-421.
24. Kerstin SCHULMEYER-AHL, Der Anfang vom Ende der Ottonen: Konstitutionsbedingungen historiographischer Nachrichten in der Chronik Thietmars von Merseburg. Berlin 2009. CrossRef
25. Dariusz Andrzej SIKORSKI, Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego: rozważania nad granicami poznania historycznego. Poznań 2011.
26. Jerzy STRZELCZYK, Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań 2007.
27. Przemysław URBAŃCZYK, Co się stało w roku 966?. Poznań 2016.
28. Brigitte WAVRA, Salzburg und Hamburg Erzbistumsgründung und Missionspolitik in karolinischer Zeit. Berlin 1991.
29. Franz ZAGIBA, Das Geistesleben der Slawen im Frühen Mittelalter. Wien/Köln/Graz 1971.
Zaszczepianie chrześcijaństwa w krajach zachodniosłowiańskich w świetle Kroniki Thietmara (w zarysie). W kręgu myśli misjologicznej i historiologicznej doby Ludolfingów is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
